XVIGS Book of Abstracts.pdf

Kunz F. Kohnen A., Nopp-Mayr U., Coppes J. 2021. Past, present, future: tracking and simulating genetic differentiation over time in closed metapopulation system.

Conservation Genetics 22: 355–368.

https://doi.org/10.1007/s10592-021-01342-5

Publikacja zespołu austriacko-niemieckiego, opisująca zmiany genetyczne, zachodzące na przestrzeni blisko 15 lat w populacji głuszca ze Schwarzwaldu (obszar do 1500 m.n.p.m). Populacja, w ostatnich dziesięcioleciach, podlega wyraźnemu spadkowi liczby osobników (ok. 4000 tokujących kogutów w 1900 roku do 167 w roku 2018) i zasięgu występowania (607 km² w 1993 do 344 km² w 2018). [więcej informacji w: Coppers et al. 2019, Dramatischer Rückgang der Auerhuhnpopulation Tetrao urogallus im Schwarzwald. Vogelwarte 57, 2019: 115 – 122]

Porównano pod względem polimorfizmu markerów mikrosatelitarnych dwie grupy materiału: (i) 1999–2004, pióra od 214 osobników, badanych wcześniej przez Segelbachera w 2008 roku; (ii) blisko 1300 prób knotów, zebranych w latach 2014–2017 (okres grudzień–kwiecień), stwierdzono występowanie 271 unikatowych genotypów, czyli tyleż samo osobników.

Stwierdzono, że zmienność genetyczna zwiększyła się w badanej populacji, natomiast coraz wyraźniej zarysowuje się jej podział na mniejsze podjednostki (sub-populacje). Dotyczy to przede wszystkim ptaków bytujących w północnej i centralnej części Schwarzwaldu. Północna część areału jest oddzielona od pozostałych rozległą doliną o biotopie niekorzystnym dla głuszca. O ile w jeszcze kilkadziesiąt/kilkanaście lat temu migracje ptaków były na tyle liczne, że utrzymywały genetyczną integralność populacji, o tyle znaczący spadek liczb osobników w ostatnim czasie w połączeniu z barierą geograficzną zaczyna powodować różnicowanie się genetyczne subpopulacji północnej. Konkluzja dla zarządzania populacją jest jasna: wyniki są pierwszym sygnałem, że należy zadbać o zwiększenie migracyjności.

Badacze przeprowadzili także symulację dalszych losów populacji głuszca w Schwarzwaldzie, bazującą na oszacowanym przez nich poziomie migracji między subpopulacjami. Wyniki wskazują, że genetyczne różnicowanie się populacji będzie narastało aż do roku 2050. Ważne jest to, że symulacja zakładała stabilną wielkość populacji głuszca, co i tak jest już sporym wyzwaniem ochroniarskim. Wygląda więc na to, że nawet utrzymanie obecnej liczebności ptaków nie zapobiegnie stopniowej izolacji poszczególnych grup w obrębie Schwarzwaldu.

Praca pokazuje, jak ważne w przypadku metapopulacji jest utrzymanie przepływu genów.

Na zbliżającej się konferencji International Grouse Symposium zaprezentowane zostaną analogiczne wyniki porównań danych genetycznych dla polskiej populacji karpackiej głuszca, uzyskane w ramach wieloletniej współpracy Muzeum i Instytutu Zoologii PAN z Babiogórskim, Gorczańskim i Tatrzańskim Parkiem Narodowym.

Opracował: Robert Rutkowski